Το γαϊδουράγκαθο είναι ένα από τα πιο γνωστά αγριόχορτα και φυτρώνει σχεδόν παντού, σε κάθε ακαλλιέργητη περιοχή με ξερό, απότιστο έδαφος. Έχει ωφέλιμη επίδραση και χρησιμοποιείται εκτεταμένα σε όλες τις ηπατικές ασθένειες. Πρόκειται για μονοετές ή διετές φυτό που ξεκινάει από μια βασική ροζέτα φύλλων και στη συνέχεια δημιουργεί ραβδωτό και τριχωτό στέλεχος, που φτάνει έως και το 1 μέτρο ύψος. Τα φύλλα του είναι λογχοειδή με άσπρες έντονες νευρώσεις και με αγκάθια στην περιφέρεια. Οι ταξιανθίες του είναι κεφάλια με ροζ-μωβ ανθίδια, που περιβάλλονται από μεγάλα αγκαθωτά βράκτια. Στη θεραπευτική χρησιμοποιούνται οι σπόροι του που είναι μαύροι και γυαλιστεροί με μήκος 6-8 χιλιοστά και συλλέγονται από τα αποξηραμένα κεφάλια στο τέλος του καλοκαιριού, χρήσιμα μέρη του όμως αποτελούν επίσης τα φύλλα, τα κλαδιά, τα λουλούδια και οι ρίζες του.

Ποιες είναι οι ιδιότητές του;

Ηπατοπροστατευτικό, χολαγωγό : Συνιστάται σε αρρώστια του ήπατος, στον ίκτερο, στην χολολιθίαση. Προστατεύει τα κύτταρα του ήπατος μπλοκάροντας και απομακρύνοντας τοξίνες από τα κύτταρα του συκωτιού. Επίσης βοηθά στην αναγέννηση κατεστραμμένων ηπατικών κυττάρων. Βοηθά στην ηπατική ανεπάρκεια, σε ηπατικές βλάβες από χημικούς παράγοντες (οινόπνευμα, χημειοθεραπεία), σε χρόνιες ηπατίτιδες, σε ιογενείς ηπατίτιδες, σε κίρρωση του ήπατος. Η ηπατοπροστατευτική του δράση, επιβεβαιώνεται από πολυάριθμες έρευνες και οφείλεται στην σιλυμαρίνη, η οποία είναι μείγμα φλαβονοειδών με αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτική δράση.

Ορεκτικό

Βοηθά σε περιστατικά ασθενών με ανορεξία.

Τονωτικό

Τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα, βοηθά στην ανάρρωση από ίκτερο και είναι καλό τονωτικό για ασθενείς εξασθενημένους από διαλείποντα πυρετό, καθώς έχει και αντιπυρετική δράση.

Αιμοστατικό

Χρησιμοποιείται σε ρινορραγίες, σε έντονη αιμορραγία περιόδου, σε μεγάλες αιμορραγίες από πληγές.

Αντικαταθλιπτικό

Συνιστάται κατά της μελαγχολίας.

Γαλακταγωγό

Κατά τον θηλασμό, προάγει και αυξάνει την παραγωγή γάλακτος της μητέρας.

Χωνευτικό

Ανακουφίζει σε κάποια στομαχικά προβλήματα και βοηθά στην δυσπεψία. Συστήνεται για καθιστά λουτρά κατά των αιμορροΐδων.

Λειτουργεί ως αντίδοτο για το θανατηφόρο μανιτάρι Amanita Phalloides, το οποίο σκοτώνει αφού καταστρέψει τα κύτταρα του συκωτιού.

Αποχρεμπτικό

Χρησιμοποιείται στην βρογχίτιδα, στον έντονο βήχα και στο άσθμα. Μειώνει την αλλεργική καταρροή που προκαλείται από την γύρη.

Υπάρχουν παρενέργειες από τη χρήση του γαϊδουράγκαθου;

• Σε μεγάλες δόσεις μπορεί να προκαλέσει διάρροια
• Σε μεγάλες δόσεις εκδηλώνει εμετική δράση (παρενέργεια ωστόσο χρήσιμη σε περιστατικά δηλητηριάσεων)

Με ποιούς τρόπους μπορούμε να το εντάξουμε στη διατροφή;

• Ως κάψουλες (χρησιμοποιείται και στην ομοιοπαθητική)
• Ως έγχυμα των φύλλων (γαλακταγωγό)
• Ως αφέψημα των θρυμματισμένων σπόρων
• Ως βραστά λαχανικά τα άνθη (αντικαταθλιπτικό)
• Ως έλαιο των σπόρων

Λίγα ιστορικά στοιχεία

Σύμφωνα με τον θρύλο, οι άσπρες κηλίδες στην επιφάνεια των φύλλων του, είναι σταγόνες από το γάλα της Παναγίας, που έπεσε στο φυτό όταν θήλαζε τον Χριστό. Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο κένταυρος Χείρωνας θεράπευσε μ' αυτό την πληγή που του προκάλεσε ο Ηρακλής. Στο 'Περί Ύλης Ιατρική' ο Διοσκουρίδης το συνιστά για την επούλωση πληγών, ενώ ο Πλίνιος (νατουραλιστής του 1ου αιώνα) γράφει ότι η ανάμειξη του με μέλι το καθιστά ευεργετικό για την χολή. Τελευταίες έρευνες πάνω στην δράση των φλαβονοειδών του υποδεικνύουν ότι έχει αντιϊκες, αντικαρκινικές, νευροπροστατευτικές και καρδιοπροστατευτικές δράσεις.