Η φυστικιά είναι δίοικο φυλλοβόλο δέντρο και η καταγωγή της είναι από το Ιράν, όμως λόγο ότι τα φυστίκια είναι από τους καλύτερους ποιοτικά και πιο νόστιμους ξηρούς καρπούς καλλιεργείται ευρύτατα σε πολλές χώρες του κόσμου όπως και στην Ελλάδα. Η φυστικιά είναι δέντρο που δεν αντέχει την πολλή υγρασία. Αναπτύσσεται καλύτερα σε κρύο και σύντομο χειμώνα χωρίς πολλές βροχές και μακρύ και ζεστό καλοκαίρι. Στην Ελλάδα καλλιεργείται μία από τις καλύτερες ποικιλίες στον κόσμο, η Αιγινίτικη με τα περίφημα και ιδιαίτερης θρεπτικής αξίας φυστίκια Αιγίνης. Εκτός από την Αίγινα, τη Σαλαμίνα και τα Μέγαρα, καλλιεργείται συστηματικά και στις περιοχές της Φθιώτιδας, Θεσσαλίας, Βοιωτίας και Εύβοιας. Το 1994 το φυστίκι Αιγίνης εντάχθηκε στα προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) και το 1996 καταγράφηκε ως προϊόν ΠΟΠ στην επίσημη εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι μεγάλης θρεπτικής αξίας, πλούσια σε βιοτίνη, πρωτεΐνες και ανόργανα άλατα. Τα φυστίκια Αιγίνης περιέχουν πολλή βιταμίνη Β6 όπου βοηθούν το σώμα να παράγει αιμοσφαιρίνη κύριο συστατικό για την παραγωγή αίματος και βοηθά το ανοσοποιητικό σύστημα να λειτουργήσει πιο αποτελεσματικά. Μια ανεπάρκεια της βιταμίνης Β6 μπορεί να κάνει το ανοσοποιητικό πολύ αδύναμο για να καταπολεμήσει τις λοιμώξεις και τις ασθένειες. Ακόμα τα φυστίκια περιέχουν βιταμίνη Ε, βιταμίνη Β1, βιταμίνη Β2, μαγνήσιο, κάλιο, ψευδάργυρο, σίδηρο, φωσφόρο, χαλκό και τρυπτοφάνη. Τα λιπαρά των φυστικιών, τα οποία ονομάζονται και μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, μπορούν να βοηθήσουν την καρδιά μας μειώνοντας με φυσικό τρόπο τη χοληστερόλη. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα φυστίκια Αιγίνης έχουν L-αργινίνη που βελτιώνει την ελαστικότητα των αρτηριών, μειώνοντας τον κίνδυνο για πιθανώς θανατηφόρους θρόμβους στο αίμα. Επίσης περιέχουν υψηλή ποσότητα καλίου, το οποίο βοηθάει τον οργανισμό ρίχνοντας τα επίπεδα της ορμόνης στρες κορτιζόλης, περισσότερο από κάθε άλλο ξηρό καρπό.
Η φιστικιά ή Pistacia vera, είναι ένα πανάρχαιο φυλλοβόλο δένδρο, με καταγωγή από το Ιράν. Στα τέλη του 19ου αιώνα, ο γιατρός Νικόλαος Περόγλου εγκαταστάθηκε στην Αίγινα, φέρνοντας σπόρους φιστικιάς pistacia vera, μάλλον από τη Συρία. Οι κλιματικές συνθήκες ήταν ευνοϊκές για το δέντρο και η Αιγινήτικη ποικιλία ξεκίνησε να καλλιεργείται στο νησί με τον καρπό της να αποτελεί έναν από τους πιο ποιοτικούς και νόστιμους ξηρούς καρπούς! Το 1994 το φιστίκι Αιγίνης εντάχθηκε στα προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) και από το 1996 καταγράφηκε ως ΠΟΠ προϊόν στην επίσημη εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τα φιστίκια Αιγίνης αποτελούν:
- Πηγή καλών λιπαρών. Τα φιστίκια είναι πλούσια σε μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λίπη
- Πολύ καλή πηγή φυτικών ινών, οι οποίες είναι σημαντικές για την σωστή λειτουργία του εντέρου.
- Καλή πηγή δύο βιταμινών του συμπλέγματος Β, της βιταμίνης Β1 (θιαμίνη) και της βιταμίνης Β6 (πυριδοξίνης). Συγκεκριμένα, μια μερίδα (28-30γρ) φιστίκια Αιγίνης μας δίνουν το 16% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης σε Β1 και το 18% της Β6 αντίστοιχα.
- Πηγή φυτικών στερόλων, ουσίες που συμβάλλουν στη μείωση των επιπέδων της χοληστερόλης αλλά και πηγή αντιοξειδωτικών όπως η λουτεΐνη.
- Καλή πηγή θρεπτικών συστατικών όπως το μαγνήσιο, χαλκό και φώσφορο.
Ο πιο κάτω πίνακας δείχνει αναλυτικά τη διατροφική αξία των φιστικιών ανά 100γρ:
Θρεπτικά Συστατικά |
ανά 100γρ |
Ενέργεια Kcal |
567 |
Υδατάνθρακες g |
16,1 |
Φυτικές Ίνες g |
8,5 |
Πρωτείνες g |
25,8 |
Λιπαρά g |
49,2 |
-Κορεσμένα g |
6,8 |
-Μονοακόρεστα g |
24,4 |
-Πολυακόρεστα g |
15,5 |
Βιταμίνη B1 mg |
0,6 |
Βιταμίνη B3 mg |
12 |
Βιταμίνη B6 mg |
0,3 |
Βιταμίνη E mg |
8,3 |
Φολικό Οξύ μg |
240 |
Ασβέστιο mg |
92 |
Σίδηρος mg |
4,5 |
Μαγνήσιο mg |
168 |
Μαγγάνιο mg |
1,9 |
Ψευδάργυρος mg |
3,2 |
Χαλκός mg |
1,1 |
Σελήνιο mg |
7,2 |
Κάλιο mg |
705 |
Φώσφορος mg |
76 |
Η κατανάλωση φιστικιών Αιγίνης συνδέεται με πλειάδα οφελών για την υγεία.
Προστατεύουν την υγεία της καρδιάς: είναι πλούσια σε φυτοστερόλες που συμβάλλουν στη μείωση της χοληστερόλης στο αίμα.
Βοηθούν στην απώλεια βάρους
Τα φιστίκια Αιγίνης έχουν χαμηλότερο αριθμό θερμίδων, σε σύγκριση με άλλους ξηρούς καρπούς, ενώ οι φυτικές ίνες που περιέχουν ενισχύουν τον κορεσμό.
Υποστηρίζουν ένα υγιές νευρικό σύστημα
Οι Βιταμίνες του συμπλέγματος Β και ιδιαίτερα η βιταμίνη Β6 διατηρούν την υγεία του νευρικού συστήματος.
Τέλος, συμβάλλουν στην υγεία της επιδερμίδας και στην καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.
Τα φιστίκια Αιγίνης μπορούν να απολαμβάνονται ως σνακ μόνα τους, προστιθέμενα σε σαλάτες ή ενσωματωμένα σε γλυκές συνταγές, παρέχοντας μια ευχάριστη γεύση και θρεπτική αξία σε κάθε μπουκιά.
Τα φιστίκια μπορούν εύκολα να ενταχθούν στην διατροφή και να καταναλωθούν είτε αυτούσια σαν σνακ είτε μαζί με άλλους ξηρούς καρπούς, αποξηραμένα ή φρέσκα φρούτα. Επιπρόσθετα, μπορείτε εύκολα να δημιουργήσετε νόστιμα και υγιεινά σνακ με βάση τα φιστίκια εμπλουτίζοντας έτσι την διατροφή σας.
Ιδέες για σνακ
Πέραν από την κατανάλωση μιας χούφτας φιστικιών ως ενδιάμεσο σνακ, μπορείτε να προσθέσετε τα φιστίκια σε διάφορες σαλάτες λαχανικών ή φρούτων καθώς και σε γιαούρτι με μέλι και δημητριακά. Επιπλέον, μπορείτε να φτιάξετε συνταγές με φιστίκια όπως:
- Σπιτικές μπάρες δημητριακών ή ξηρών καρπών
- Σπιτικό παστέλι
- Σπιτικό παγωτό φιστίκι
- Φρούτο με βούτυρο φιστικιού Αιγίνης
U.S. Department of Agriculture, Agricultural Research Service. FoodData Central, 2019. fdc.nal.usda.gov.
Chandra LJ, Frank BH., Long-term associations of nut consumption with body weight and obesity 1,2,3,4 , Am J Clin Nutr. (2014); 100(1): 408S–411S.
Jayne A. Barbour et.al., Effect of 12 Weeks High Oleic Peanut Consumption on Cardio-Metabolic Risk Factors and Body Composition, Nutrients. (2015); 7(9): 7381–7398.
Shalini SA, Akshata RS,Chauhan S., Peanuts as functional food: a review, J Food Sci Technol. (2016); 53(1): 31–41.
van den Brandt, P.A. and Schouten, L.J., Relationship of tree nut, peanut and peanut butter intake with total and cause-specific mortality: a cohort study and meta-analysis. International journal of epidemiology,(2015); 44(3), pp.1038-1049