Η φακή είναι φυτό και καλλιεργείται για τον σπόρο του που είναι ένα από τα σημαντικότερα όσπρια. Τα παλαιότερα ευρήματα που έχουμε για τον ελλαδικό χώρο είναι σπόροι που χρονολογούνται μεταξύ 11.000 π.Χ. και 7.300 π.Χ. και μας δείχνουν μία χρήση άγριων τότε φυτών όπως κριθάρι, βρώμη, φακή και μπιζέλια ενώ ταυτόχρονα αξιοποιούσαν και είδη άγριων ζώων όπως κατσίκια, βοοειδή, λαγούς κ.α. Τα σπόρια της είναι όσπριο με μεγάλη θρεπτική αξία πλούσια σε σίδηρο, φώσφορο, υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και βιταμίνες Β. Τρώγονται κυρίως βραστές ως σούπα η οποία ονομάζεται φακές, χρησιμοποιούνται σε διάφορες σαλάτες και σε πιάτα κρεατικών ως γαρνιτούρα. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες που διαφέρουν στο μέγεθος του φυτού, στο χρώμα των φύλλων, στο σχήμα και το χρώμα των σπόρων. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες φακής όπως καφέ, πράσινη, Μαύρη/beluga, κόκκινες κ.α. Συχνά συνδυάζονται με ρύζι, το οποίο έχει παρόμοιο χρόνο μαγειρέματος. Οι πρωτεΐνες περιλαμβάνουν την ουσιώδη αμινοξέα ισολευκίνη και λυσίνη και οι φακές μια φθηνή πηγή απαραίτητων πρωτεϊνών σε πολλά μέρη του κόσμου. Οι φακές είναι ελλιπείς σε δύο βασικά αμινοξέα, την μεθειονίνη και κυστεΐνη. Περιέχουν επίσης φυτικές ίνες, φυλλικό οξύ, βιταμίνη Β1 και μέταλλα. Τις φακές τις σερβίρουμε σε σούπα αλλά και σε σαλάτες. Εκτός από τις πρασινοκαφέ ποικιλίες της φακής υπάρχει και η κόκκινη και η μαύρη εξαιρετικής ποιότητας και γεύσης. Λόγο της γεύσης και του σχήματος της μαύρης φάκης την ονομάζουμε και beluga.Οι πολύτιμες φακές Beluga είναι γνωστές και ως «το χαβιάρι των φυτών» χάρη στο στρογγυλό τους σχήμα, στο υπέροχο μαύρο γυαλιστερό χρώμα και στην υψηλή τιμή τους που τις κάνουν να ξεχωρίζουν.Οι μαύρες φακές Beluga, όπως εξάλλου κι όλα τα όσπρια, είναι μια τροφή πολύ υψηλής διατροφικής αξίας, πλούσια σε πρωτεΐνες, φυτικές ίνες, βιταμίνες και μέταλλα. Οι ανθοκυανίνες που ευθύνονται για το σκούρο χρώμα τους είναι ισχυρά αντιοξειδωτικά τα οποία βρίσκουμε επίσης στα βατόμουρα και στα μύρτιλλα. Πολλοί σεφ σερβίρουν τις φακές Beluga με χτένια και φουά γκρα και δημιουργούν εξαιρετικά γαστρονομικά εδέσματα.Γίνονται επίσης πολύ νόστιμες σε σούπα ή πουρέ, ιδιαίτερα αν αρωματίσουμε με ελάχιστο λάδι τρούφας.